sensorisch speelgoed

Sensorisch speelgoed: ontdekken met al je zintuigen

Voelen, horen, kijken… Sensorisch speelgoed zet de zintuigen aan het werk. Kinderen ontdekken hoe iets klinkt, beweegt of aanvoelt, gewoon door ermee te spelen.

Op onze pagina ‘Sensorisch speelgoed’ hebben we alles handig voor je ingedeeld. Vier duidelijke categorieën: voelen, horen, zien en speelbak. 

Extra handig: je kunt filteren op leeftijd. Zo vind je snel wat aansluit bij de ontwikkelfase van jouw kind, of dat nu een baby, dreumes, kleuter of schoolkind is.

Wat is sensorisch speelgoed eigenlijk?

Sensorisch speelgoed, ook wel zintuiglijk speelgoed genoemd, prikkelt de zintuigen op een speelse manier. Denk aan een lichtgevend blokje van Glo Pals, een rammelaar die net dat ene heldere geluid maakt of een voelspelletje met textuur.

Kinderen leren door te doen. Door te voelen, ruiken, luisteren en kijken. Zo ontdekken ze het verschil tussen hard en zacht, warm en koud, stil en luid.

Wat is sensorisch spel?

Sensorisch spel heeft geen vaste regels. Alles is goed. Het draait om ervaren, proberen en herhalen. En dat maakt het niet alleen ontspannen, maar ook ontzettend leerzaam. Voorbeelden hiervan zijn het spelen met kinetisch zand, water en andere materialen met verschillende texturen. Ook het ontdekken van verschillende geluiden en geuren kan hierbij komen kijken. 

Wat is het verschil met sensomotorisch spel en sensopatisch spel? 

Buiten sensorisch spel om is er ook sensopatisch spel en sensomotorisch spel. De drie spelvormen hebben veel overlap, maar er zitten ook een aantal verschillen in.

Net zoals bij sensorisch speelgoed gaat het bij sensopatisch spel voornamelijk om zintuiglijke ervaringen:

• Hoe voelt het? Hoe stroomt het? Het draait puur om ervaren.

• Hierbij komt alleen geen doel of prestatie kijken.

• Er hoeft niks ‘gemaakt’ te worden.

Sensomotorisch gaat een stapje verder:

• Hierbij wordt de samenwerking tussen de zintuigen maar ook de motorische vaardigheden ontwikkeld. 

• Door middel van een kralenrails of activiteiten speelgoed zoals balanceerborden ontwikkelen kinderen zich hierin. 

Waarom is zintuigelijk speelgoed zo waardevol?

Kinderen ontwikkelen zich vanaf de geboorte via hun zintuigen. Ze verzamelen informatie, leggen verbanden en bouwen kennis op, gewoon door te kijken, voelen en luisteren.

Sensorisch speelgoed ondersteunt dat proces zonder druk of prestatiedoelen. Het helpt bij:

• Het verwerken van prikkels. Door nieuwe indrukken te ontdekken in een eigen tempo, leren kinderen omgaan met verschillende geluiden, texturen en vormen en deze indrukken op hun eigen manier te verwerken. 

• Het versterken van fijne en grove motoriek. Door te knijpen, rollen, stapelen en voelen oefenen kinderen de hand-oogcoördinatie en spierkracht tijdens het spelen. 

• Het vergroten van de concentratie. Gericht bezig zijn met tastbare materialen helpt om de aandacht langer vast te houden waardoor kinderen zich volledig kunnen verdiepen in het spel. 

• Het ontwikkelen van sociale vaardigheden. Samen spelen en ontdekken en het delen van spelvormen leert kinderen hoe ze met elkaar communiceren en samenwerken. 

• Het opbouwen van zelfvertrouwen. Elke nieuwe ontdekking en geslaagde actie geeft kinderen een gevoel van trost en geef een boost aan het vertrouwen in hun eigen kunnen.
  
  

Sommige kinderen worden er rustig van, anderen juist geactiveerd. Sensorisch speelgoed kan dus ook helpen om beter met prikkels om te gaan, zowel thuis als op school of bij de opvang.

Sensorisch spel voor ieder kind

Zoals hierboven besproken ondersteunt sensorisch speelgoed veel aspecten, bijvoorbeeld het verwerken van prikkels en het ontwikkelen van de concentratie en andere vaardigheden. Dit maakt sensorisch spel onwijs geschikt voor neurodivergente kinderen met bijvoorbeeld autisme of ADHD. Doordat hun brein soms iets anders functioneert dan de norm kan dit zorgen voor andere manieren van leren en ontwikkelen. Doordat sensorisch speelgoed aangepast kan worden aan de behoeftes van een kind is dit een geschikte vorm van spelen en leren voor elk kind, ongeacht op welke manier zij ontwikkelen.  

Vrij spel, rijke ervaring

Sensorisch speelgoed is vaak zogenoemd open einde-speelgoed. Er is geen vast einddoel. Kinderen bepalen zelf wat ze doen, hoe ze spelen en wanneer ze klaar zijn. Dat geeft ruimte aan creativiteit en zelfvertrouwen. Ze proberen iets uit, ontdekken wat werkt, verzinnen nieuwe ideeën en komen met eigen oplossingen.

Kinderen leren ook woorden koppelen aan wat ze voelen. Glad, hobbelig, zwaar, prikkelend: dat zijn ineens geen losse woorden meer, maar echte ervaringen die ze kunnen benoemen. Zo groeit hun taalgevoel samen met hun spel.

Sensorisch speelgoed voor elke leeftijd

Er zijn geen vaste regels voor de leeftijd van het spelen met sensorisch speelgoed. In principe kan elke leeftijd genieten van sensorisch speelgoed, omdat het speelgoed in veel verschillende vormen komt. Sommige kinderen duiken meteen in een speelbak met kinetisch zand, losse onderdelen en materialen of gekleurde rijst. Andere pakken liever iets tastbaars, speelgoed met textuur of sensorische flessen. 

Welke materialen je kiest, hangt vooral af van de behoeften van een kind. Waar wordt het nieuwsgierig van? Wat past bij de fase waarin het nu zit? Laat je kind op zijn eigen tempo ontdekken. Soms werkt vrij spelen het best, soms helpt een klein voorstel of idee.

We hebben een top drie samengesteld om makkelijk te starten, afgestemd op verschillende leeftijden en voorkeuren:

Sensorisch speelgoed voor baby’s en kinderen van 1 en 2 jaar met geluid of reflectie

Een transparante rammelaar met kraaltjes of een lachspiegel doet al veel. Kinderen luisteren naar het geluid, kijken naar hun spiegelbeeld en raken verwonderd. Zo oefenen ze aandachtig kijken en luisteren zonder dat het voelt als oefenen.

Sensorische blokken of speelballen voor baby’s en kinderen van 1, 2 en 3 jaar

Zacht, hobbelig en licht. Precies goed voor kleine handjes. Sensorische blokken en ballen stimuleren de tastzin, motoriek en zintuiglijke verwerking. Kinderen ontdekken vormen, structuren en beweging, gewoon tijdens het spelen.

Losse materialen in een speelbak voor kinderen van 4, 5, 6, 7 en 8 jaar

Een houten speelbak van bijvoorbeeld Grapat en wat losse materialen zijn al genoeg. Denk aan rijst, kinetisch zand, schepjes, loose parts en houten dierenfiguurtjes. Kinderen kunnen scheppen, gieten, voelen en sorteren. Geen vaste regels, volop ruimte om te ontdekken. Door zelf te kiezen welke materialen er in de speelbak komen is deze sensorische bak vorm te geven naar de behoeften van elk kind, ongeacht de leeftijd. 

Wil je ontdekken welk sensorisch spel past bij jouw kind? Neem een kijkje op deze pagina, filter op leeftijd en zintuig en laat je inspireren.

Zelf sensorisch speelgoed maken

Je kan ook heel eenvoudig zelf zintuigelijk speelgoed maken met de volgende tips:

Maak een eigen voeldoos

Een kartonnen doos, twee gaten aan de zijkant… meer heb je niet nodig voor een verrassend voelspel! Stop er allerlei spullen in: een spons, dennenappel, lepel, sok, wat je maar kunt vinden. Handen erin, ogen dicht en raden maar. Spannend én grappig! 

Tip: gebruik gewoon een oude verzenddoos!

Zelfgemaakte klei (zonder troep)

Meng 2 kopjes bloem, 1 kop zout, 1 kop water, een eetlepel olie en een paar druppels natuurlijke kleurstof. Even kneden, en je hebt zachte klei waar je kind heerlijk mee kan friemelen.

Texturenbord

Plak op een stevig stuk karton allerlei materialen: bubbeltjesplastic, schuurpapier, vilt, aluminiumfolie, wol… Laat je kind ontdekken met z’n vingertjes wat ruw, glad, zacht of bobbelig aanvoelt.

Sensorisch speelgoed kopen bij ilovespeelgoed

Bij ilovespeelgoed.nl bieden wij een uitgebreid assortiment in zintuigelijk speelgoed. Van ballen en blokken tot speelbakken en kinetisch zand en allemaal materialen om in de bak te doen, voor elk kind is er wel iets te vinden. Filter op leeftijd en bekijk nu welk speelgoed het beste past bij de leeftijd en ontwikkelfase van jouw kind!